وش اَهتـــے Balochi Names بلوچــــــــی نام و نشـان

بررسی و نقد کتاب

شستونی بلوچ

Shastuni Baloch

shastuni@gmail.com

http://balochinames.blogspot.com

نگاهی به کتاب "نوشته هایی در باره مبارزات ملی بلوچ در پاکستان:

بروز، ابعاد و پیامدها"

نوشته: جان محمد (دشتی)

چند سال پيش که کتاب واجه جان محمد را خواندم، يک سری يادداشتهايی در باره بلوچانی که در بلوچستان شرقی که اکنون تحت حاکميت پاکستان زندگی می کنند، نوشتم. نوشته را به عنوان يک انشاء در اختيار دانشکده ای که در آن درس می خواندم گذاشتم که در مجله دانشجويان دانشکده نيز منتشر شد. متاسفانه من اکنون به نوشته کامل دسترسی ندارم. به هر رو، بر اساس يادداشتهای جسته و گريخته تصميم گرفتم که يافته ها و معلومات مربوطه را به عنوان بررسی و معرفی کتاب در اختيار علاقمندان و پژوهشگران مسائل بلوچستان بگذارم.

اميد است که خوانندگان وبلاگ نام و نشان بلوچی را اين يادداشت مفيد واقع شود و در باره بلوچستان شرقی دانشمان افزوده گردد. لازم به يادآوری است که اين يادداشت صرفا جهت معرفی يک منبع پژوهشی آکادميکی است و نظرات مطروحه مشخصا از آن نويسنده کتاب- جان محمد- می باشند.

شستونی بلوچ

***

نام کتاب: نوشته هایی در باره مبارزات ملی بلوچ در پاکستان: بروز، ابعاد و پیامدها

Essays on Baloch National Struggle in Pakistan; Emergence Dimensions, Repercussions

نویسنده: جان محمد

Janmahmad

انتشارات: گوشه ی ادب ، کوئته بلوچستان، 1988

Publisher: Goshe-e-Adab , Quetta, Balochistan, 1988

"مبارزات ملی بلوچ" اثر جان محمد (گفته می شود که نام کامل او جان محمد دشتی می باشد. او در مقطعی ریاست آکادمی بلوچی را نیز عهده دار بود) احتمالا از معدود کتابهایی است که در آن اطلاعات گسترده ای در باره مبارزات، فرهنگ، زبان و تاریخ مردم بلوچ یافت می شود.

آقای جان محمد زمانی معاونت کمیسیون نهاد استانداری بلوچستان شرقی بوده است و بالتبع بسیاری از اسناد و مدارک دولتی را دیده و همچنین در موارد زیادی به مطالب منتشر شده و منتشر نشده افراد و سازمانهای سیاسی بخش شرقی بلوچستان که اکنون ایالت بلوچستان پاکستان نامیده می شود دسترسی داشته است.

پس از مقدمه کوتاهی در باره بلوچستان و مردم آن، نویسنده کتاب به مقولات "ناسیونالیسم" و "حق تعیین سرنوشت" می پردازد. جان محمد همچنین توضیحاتی در باره شکنندگی مضامینی نظیر "ایدئولوژی پاکستان" و ارتباط آن به مقوله "ملت مسلمان" می دهد. بحث او اساسا بر این مبناست که مسلمانان به ملل مختلفی تعلق دارند. بنا بر این، نمی توان آنها را یک "ملت واحد" نامید. جان محمد اعتقاد راسخ دارد که دولت پاکستان توسط استعمارگران بریتانیایی ایجاد شده که هدف آنها حفظ منافع خودشان در منطقه است.

با وجود اینکه اطلاعات زیادی در کتاب جان محمد وجود دارد، به نظر من، او به مفهوم واقعی کلمه نگارنده مستقلی نیست که این رامی توان از جمله نقاط ضعف او دانست. او بارها به نظرات یکی از رهبران بزرگ بلوچ –غوث بخش بزنجو- می پردازد و در واقع مبلغ و توجیه گر باورهای شادروان بزنجو است. آقای بزنجو از رهبران عمده سیاسی بلوچستان در قرن بیستم بود، اما صرف نظر از دیدگاههای او، یک نویسنده بایستی با یک نگاه انتقاد آمیز و بی طرفانه وقایع تاریخی را بیان کند و به جانبداری احساسی درنغلتد.

جان محمد مشتاقانه از اتحاد شوروی –سابق- و "بلوک سوسیالیستی" یاد می کند و سیاستهای آنان را "پیشرو" و در راستای خدمت به ملل تحت ستم ارزیابی می کند. او همچنین کودتای افغانستان را "انقلاب سوسیالیستی" می نامد. در عین حال بسیار جالب است که وی از بلوک شوروی بخاطر عدم پشتیبانی از مسئله بلوچ گلایه دارد. (لازم به یادآوری است که این کتاب در سال 1985 نوشته شده و در سال 1988 منتشر شده است. در آن زمان بسیاری از گروههای سیاسی و افراد روشنفکر بلوچ از شوروی جانبداری می کردند).

آقای جان محمد تصویر نسبتا وسیعی در باره بلوچان بلوچستان شرقی ارائه می دهد، اما قابل درک است که کتاب او حاوی اطلاعات زیادی در باره بخش غربی بلوچستان در ایران نيست . البته در ابن مورد نمی توان از او خرده گرفت چون موضوع کتابش اساسا بلوچستان شرقی است.

کتاب "نوشته هایی در باره مبارزه ملی بلوچ" آقای جان محمد، بدون شک اثری بسیار ارزنده است که مجموعه خوبی از مراجع و گزیده ای از کتابهای مربوط به بلوچستان را به خواننده معرفی میکند. کتاب او به شیوه مدرنی طراحی شده و بخش "ایندکس" آن به راحتی یاریگر خواننده در یافتن سریع مطالب می باشد. کتاب به زبان انگلیسی نوشته شده است. با این وجود، برای افراد علاقمند به امور بلوچستان، نوشته های جان محمد ضروری است.

شستونی بلوچ

آگوست 2007

بلوچی نام و نشان http://balochinames.blogspot.com

# posted by شسـتــــونی @ پنجشنبه, آبان ۰۳, ۱۳۸۶