۱۳۸۵ آذر ۵, یکشنبه
رشد و شکوفايی زبان، ادب و فرهنگ بلوچ
بلوچستانئ دیمروی گون بلوچی زبان، ادب و دود و ربيدگ همگرنچ انت. منی امیت انت که مئی واننده، زانتکار، کواس، و بلوچ و بلوچستانئ دوزواه همک وهد ائ مارگا درشان بکن انت. همئ پئيما، مان بلوچستانئ ردوم و دیمرویئ گپ و جاوران ما را المی انت که جنين آدمانی سرا زور و زورانسریانی باروا گپ و تران کنين ، چيا که مئی بلوچستان بئید چه درستین بلوچانی - چئ جنين و چئ مردين- کدی سرجمين دیمروی کرت نه کنت و چد و گيش ته پوجگل مان ايت. شاعرا گوشته: راجئ که ببيت گنگ نمانيت و نمانيت. په منی گمانا، مئی راج بئی جنینانی بهرزورگا يک نیم گنگ و لنگين مردمئ انت که وتا چه چاها در کرت نه کنت. منی ترس ايش انت که چاه بلمب ايت و پهکانا بار بدنت. چو کدی مبات انت
مطلب بسيار زيبای دوست عزيز و گرامی واجه ورنا بلوچ را در مورد توسعه بلوچستان را که برايم ايمیل کرده بود خواندم و آن را در رادیو نيز شنيدم. يقين دارم که با فعاليت و پشتکار اينگونه دوستان بلوچستان راه توسعه را خواهد پيمود. اقداماتی که به نحوی از انحاء موجب زيست بهتر مردم در بلوچستان باشد گامی به جلو در راستای توسعه بلوچستان است و قابل ستايش و پشتيبانی است. اميد است که دوستان عزيز شکوفائی زبان و ادب و فرهنگ بلوچی را به موازات امر توسعه ترويج نمايند. در اين ميان يادمان نرود که نقش زنان بلوچ در تمامی عرصه ها را نيز خاطر نشان سازيم. مقاله خواندنی ورنا بلوچ عزيز را در سايت نگاران
http://www.ngaran.blogfa.com/post-59.aspx
مطالعه نمائيد
گون نيکئین واهگان- شستونی
بلوچی نام و نشان http://balochinames.blogspot.com
۱۳۸۵ آبان ۲۰, شنبه
بلوچی نازئینک و لولی
وپس که واب ترا رودین ایت ......بے وابی ترا رنجین ايت
وهدی که ننوک مان وتی مات ء سرزانان گرئيب ایت و زنزر ایت و آرام و کرارئ نیست
وهدی که ننوک ء پت مان دورئین ملکان په لاپ ء شوهازا شپ و روچ کار و کوشست انت
وهدی که ننوک ء ناکو مان زمزیلان بندیگ انت
وهدی که ننوک ء پیروک په وتی ملک و مردمان وتی جانا بکشاتگ
وهدی .....
اے مات انت که گون وتی سوزناکئین نازئیکان وتی چمانی ترونگلئین هرسانا رئیچ ایت،
وتی دل ء ارمانا په عرش بارت و سر کنت و جهانا جکسئین ایت.
وتی کسانوکئین بارگ واب کنت...
ماتئ پر سوزئین نازئینک ادان رست که "زهم جن و ملا بئے" ! بچ نون واب رپت، بلئ ماتی هرسان هنگت روان انت
بلوچی نام و نشان
http://balochinames.blogspot.com
چئیریکئین نبشتانکا مئی درئین گوهار بانوک مژگان ناروئی نبشتگ و من هما پئیما چه "بانوکانی توار" رونبیسی کرتگ و ادان لچئینتگ. گون منتواری چه بانوک مژگان و بانوکانی توار
توضیح: مقاله لولی یا لالايی بلوچی نوشته بانو مژگان نارويی است که در اینجا رونوشت شده است. با سپاس از مژگان عزیز
نبیسوک (نویسنده): مژگان نارويی
بنزه (منبع): بانوکانی توار
http://www.banokanitawar.blogfa.com/
لولی یا لالایی بلوچی
مقدمه:
لالایی های بلوچی به صورت های گوناگون و در مناطق مختلف بلوچستان سروده می شوند نوای آهنگین این کلمات بر حسب سلیقه ،سن وسال،و منطقه ای که زن بلوچ در آن می زیسته به صورت شعر و آواز ساده ای در آمده است .وزن این آهنگها متغیر است پاره ای آرامش بخش و پاره ای یگر پر تب و تاب و مملو از شور و حال اند و به نظر نمی رسد که به سهولت کودک را به خواب فرو برند از آنجا که لالایی ها در حین اشتغال به کار خوانده شده اند جای تعجبی نیست که بسیاری از آنها از رویاهای روزانه و یا آرزوهای دور از دسترس مادران بلوچ در مورد آنچه کودک در آینده برای او انجام خواهد داد تشکیل می شد ند .حتی گاهی مادران به خواندن لالایی هایی پرداخته اند که کمترین ارتباطی با کودک و یا رابطه مادر و فرزند نداشته است .این آوازها احتمالاً آوازهای باب روز و یا آوازهای سنتی بوده که در مورد زنی و دلداده اش سروده شده است (لیکو)متن لالایی ها گاه بر حسب جنسیت فرزند مثلاً دختر یا پسر متفاوت بوده و مزیت وجود هر کدام در شعر یا لالایی حس می شود .
لولی:بلوچی زبان ءِشعری بهرءِِ تهءَ انچوش سِپَت ،سوت،نازینک لیکو گوں اے زبانءِ ادبءَ همگرنچ انت همے پیم چه شاعری بهرءِ ته یکے لولی انت ، انچوش که ماں پارسی ءَ لالایی گۉشگ بیت ماں اردوءُ هندی، لوری گوشگ بیت .لولی، چوش که نازینک ءَ انت که گونڈیں زهگ بزاں ننکانی واپینگءَ گوشگ بیت ، انچوش ماس وتی زهگءَ ماں گوانزگ یا زانانی سرءَ چنڈین انت همی لولی ءَ گوں وش تواری ماں زهگءِ وابینگءَ گون زیمریچیں توارءَ درشان کن اَنت ، لولی لول منی بچیگءَ ......،بچیگ منءَ هدایا داتگ ...........شاهین کادرءَ بکشانگ ، (وپسءُ واب ترا رودین ایت ......بے وابی ترا رنجین ایت )
لولی ءِ شعر ی بهرءِ تهءَ گیشتر ماتے مهرءِ رنگ په وتی زهگءَ چوش مات که هما واهگی دل ءَ داشتگءُ ماں وتی مرادءَ رس اتگ سر بوتگ آییءِ مراد آئی زهگ اِنت پروریں وشیں ءُ پاکیں لبز، مڑاداریں دلیرءُ بهادریں لبزانی کتاراں گوں زیمر ات همگرنچ کنت په وتی بچ توسیپءُ ستاءَ کارمرز کنت ، اے دمانءَ آئی ترانگانی بانزل مات دورسریں دیارءِ سیمسراں رهن بیان بنت ها جاهے که وتی بچءِ ورنایی ءُ مزن مردی ءَ مات دیوگاں ندارگ کنت .مات وتی زهگ ءَ هما پم که وتی هیالی لبزانی گالانی تهءَ توار هر جنت انچوش وتی زندماں ءَ آئیءَ گندگ لوٹیت ، که په آئیءِ آیوکین زندءَ وت ءَ آسودگ کنت وتی بهرءَ په زهگءِ امرءَ بکشایگ چکءُ پدنبیت همے مهرآوریں گالانی کتارءَ که چو نازینک ءِ پیم ز ایررچ انت آئی ءَ لولی ما گۉشیں.
با تشکر از همکاری استاد سید محمد گرگیچ (ترجمه بلوچی)
+ نوشته شده در پنجشنبه يازدهم آبان 1385ساعت